VUB-verkiezingsdebat: 'Vilvoorde is twintigste gemeente van Brussel'

Omdat de partijvoorzitters – op die van Groen na – het hadden laten afweten, werd het grote VUB-verkiezingsdebat met als thema ‘Laat Vlaanderen hoofdstad los?’ een onderonsje van blanke mannen. Maar dat was dus niet de schuld van die mannen.

E erst iets over de setting: in een overvolle VUB-aula zit helemaal links Groen-voorzitter Wouter Van Besien, helemaal rechts N-VA-senator Karl Vanlouwe die Bart De Wever vervangt. SP-A voorzitter Bruno Tobback laat zich vervangen door onderwijsminister Pascal Smet, Open-VLD-voorzitter Gwendolyn Rutten laat zich vervangen door gewestminister Guy Vanhengel. CD&V-voorzitter Wouter Beke stuurt niet gewestminister Brigitte Grouwels maar Benjamin Dalle. Waarmee het debat een blanke mannenaangelegenheid wordt. Dalle is kabinetschef van staatssecretaris voor Institutionele Hervormingen Servais Verherstraeten en onderhandelde de zesde staatshervorming. Dalle trekt de Brusselse Kamerlijst en is de coming man van de hoofdstedelijke CD&V.

Dat Dalle mee onderhandelde voor de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde kon moderator en VUB-professor Dave Sinardet niet laten liggen: “U hebt de zesde staatshervorming onderhandeld en uzelf meteen een onverkiesbare plaats bezorgd.“ Met de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde is het voor een Brusselse Vlaming bijna onmogelijk om nog verkozen te worden. Om verkozen te worden zouden alle Vlaamse Brusselaars voor Dalle moeten stemmen. Maar zoals verwacht is Dalle het met die redenering niet eens: “Waarom zouden anderstaligen niet op ons stemmen?” Het is in ieder geval uitkijken naar het aantal stemmen dat de Vlaamse Kamerlijsten plus Groen-kandidate Annalisa Gadaleta zullen halen. Gadaleta heeft de derde plaats op de Ecolo-lijst gekregen, een strijdplaats. Met de keuze voor de Franstalige zusterpartij onderscheidt Groen zich van de andere Vlaamse partijen. Ondertussen hengelt MR-kopstuk Didier Reynders zelfs naar Vlaams-Brusselse stemmen. Maar Vanhengel weert zich: “Open VLD is de MR niet, de Vlaamse liberalen in Brussel staan sinds de tijd van Karel Buls een volks, emancipatorisch liberalisme voor, de hoofdstedelijke MR is bourgeois, dat is de realiteit.” Waarop Van Besien scherp: “Dus is de Brusselse Open VLD ook anders dan de Vlaamse?” Vanhengel maakt van de g legenheid gebruik om naar Groen te sneren. “De groenen in de regering – Evelyne Huytebroeck en Christos Doulkeridis voor Ecolo en Bruno De Lille voor Groen – beslissen alles samen, maar de inbreng van De Lille is beperkt.”

Bitsig
Het ging er af en toe bitsig aan toe – vooral tussen Vanhengel en Vanlouwe – maar in grote lijnen was het een beschaafd debat. Een leerrijk debat overigen. Zoals Sinardet opmerkte liggen Groen en N-VA het verst uit elkaar, het debat was er een mooie illustratie van. Groen wil ‘alles’ naar het gewest, de N-VA ‘alles’ naar de gemeenschappen. Karl Vanlouwe betitelde de keuze van Groen als Brussels nationalisme en verwijst hiervoor naar een tekst van voormalig VUB-rector Els Witte.

Metropolitane gemeenschap
Groen wil ook cultuur naar het gewest, en is voor tweetalig onderwijs. Dat wil de N-VA uiteraard niet. Smet wil een sterk gewest – minder België, vier sterke gewesten – maar onderwijs en cultuur moeten bij de gemeenschappen blijven. Ook Vanhengel wil niet dat het gewest bevoegd wordt voor onderwijs: “Dan krijg je voor heel het onderwijs (ook het Nederlandstalige dus, dv) een kopie van het Franstalig onderwijs, een paar elitescholen en voor de rest des écoles poubelles, zoals de kinderen ze zelf noemen.” Maar hoe dan ook is de eventuele regionalisering van cultuur en onderwijs niet voor morgen, ook Groen staat niet te springen voor een nieuw institutionele rondje.

Laat Vlaanderen Brussel los? Neen, zeggen Dalle, Smet en Vanlouwe. Hun partijen zitten in de Vlaamse regering. Vanhengel ziet het anders: “Er is de voorbije legislatuur veel meer dan voorheen geld naar Antwerpen gevloeid, de N-VA ziet iedere investering in Brussel als een obstakel op weg naar de Vlaamse onafhankelijkheid.” Waarop Vanlouwe: “Waarom kan je niet spreken over je eigen programma in plaats van het onze aan te vallen?” En Smet: “Die 800 miljoen is iets meer dan toen Guy Vanhengel deel uitmaakte van de Vlaamse regering.”

Vlaanderen en Brussel is één. Vlaanderen en Vlaams-Brabant is andere koek. Samenwerken is meer dan ooit hard nodig. Vanhengel: “Vlaanderen heeft veel steken laten vallen in de Rand.” Smet: “Vilvoorde is de facto de twintigste gemeente van Brussel, we moeten meer dan ooit samenwerken.” Smet en Voka zitten hier op één lijn: ze vinden allebei dat Vilvoorde zijn kanaalzone moet vrijwaren voor industrie en logistiek en niet voor lofts. Maar daar denkt Smets partijgenoot en burgemeester van Vilvoorde Hans Bonte vast anders over. Vanlouwe wil wel samenwerken maar wil niet weten van Brussels Metropolitan, nochtans een paradepaardje van Voka: “Kijk maar naar de websites van CDH en MR, zij beschouwen de metropolitane gemeenschap als de voorbode van gebiedsuitbreiding.” Meteen ook de reden waarom CD&V wel samenwerking wil, maar geen nieuwe superstructuur.

En de fameuze band tussen Brussel en Vlaanderen? Misschien werd die vraag helemaal aan het begin van het debat beantwoord door Van Besien: “Er blijft een heel sterke band tussen Vlaanderen, Brussel én Wallonië: de sociale zekerheid.”